Światowy Dzień Obszarów Wodno-Błotnych

Zdjęcie: 

Obszar wodno - błotny to inaczej bagno lub mokradło. W Polsce najbardziej znane są Bagna Biebrzańskie i Mokradła Sułowskie. Dla ochrony tych pierwszych utworzono Biebrzański Park Narodowy, Mokradła Sułowskie to rezerwat przyrody na terenie województwa lubuskiego. Wygląda na to, podmokłe tereny że wymagają prawnej ochrony. Co jest w nich tak cennego?

Obszary wodno-błotne zatrzymują i oczyszczają wodę przeciwdziałając powodziom, zapobiegają pożarom i mają niewymierne znaczenie ekologiczne tworząc jedyne najbardziej produktywnych ekosystemów. Aktywnie uczestniczą w obiegu wody. Pełnią też niezwykle ważną rolę w regulowaniu klimatu Ziemi, stanowiąc porównywalne z lasami zasoby węgla organicznego. Stwierdzono, żę zanikanie mokradeł negatywnie odbija się na gospodarce wodnej całych regionów i ich bilansie wodnym. Występuje nasilenie powodzi, susz i katastrofalnych pożarów. I choć to one mogą przyczynić się do rozwiązania kryzysu w dostępie wody słodkiej na świecie, to dla swojego przeżycia też potrzebują wody.

Nie tylko torfowiska należą to terenów objętych tym mianem, zaliczane do nich są także doliny rzeczne z ich strefami zalewowymi, lasy łęgowe, jeziora i ich obrzeża. Ponad połowa gatunków kręgowców „Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt” jest bezpośrednio lub pośrednio związana z tymi ekosystemami.

Mokradła postrzegane są jako nieużytki, ponieważ niczego się na nich nie uprawia, nie żyją tam żadne duże i 'sympatyczne' zwierzęta i lata mnóstwo komarów. Skoro do niczego się nie nadają, osuszmy je i wykorzystajmy - takie myślenie dominowało
przez wiele dziesiątek lat. Wydobywajmy torf, wypasajmy tam nasze zwierzęta hodowlane, kośmy trawę na paszę. Dopóki działo się to w tradycyjny rytmie i z umiarem, mokradła świetnie funkcjonowały jako ekosystemy. Na wilgotnych pastwiskach w dolinach rzecznych żyło wiele gatunków ptaków, rozmaite typy wilgotnych łąk gromadziły cenną florę. Obecnie, w czasach wielkohektarowego rolnictwa i masowego chowu zwierząt, dochodzi się od tradycyjnych metod karmienia bydła, co skutkuje zarastaniem i zanikiem obszarów, których zróżnicowanie biologiczne było uzależnione od regularnych wypasów i koszenia traw.

2 lutego został ogłoszony Światowym Dzień Obszarów Wodno-Błotnych, czasem nazywanym też Światowym Dniem Mokradeł na pamiątkę podpisanej w 1971 roku w irańskiej miejscowości Ramsar międzynarodowej konwencji, której pełna nazwa brzmi: Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, ale spotyka się zazwyczaj nazwę Konwencja Ramsar. 150 krajów podpisało się pod postulatami włączenia najcenniejszych mokradeł do Spisu Obszarów Wodno-Błotnych o Międzynarodowym Znaczeniu. Polska przystąpiła do Konwencji w 1978 roku. W tej chwili jest ich ponad 1500, z czego 13 w Polsce. Sygnatariusze mają obowiązek chronić je przed różnymi zagrożeniami, ale rozciąga się to także na tereny, które nie są ujęte w Spisie. Ochrona ma na celu także powiększanie liczebności ptactwa wodnego na odpowiednich obszarach. Okazuje się, że bagno bagnu nierówne - wyróżniono aż 40 typów różnych mokradeł!

Mokradła to ekosystemy zagrożone. W dwudziestym wieku zanikła lub została zdegradowana ponad połowa mokradeł na świecie. Przewiduje się, że w następnym tysiącleciu dominującym typem środowiska na Ziemi będą pustynie i suche stepy. W czasach, gdy planecie zagraża niedobór słodkiej wody, ochrona obszarów wodno - błotnych powinna stać się jednym z priorytetów. Bez kompleksowej ochrony obszarów wodno-błotnych nie mamy szans na zachowanie różnorodności biologicznej Polski, a w związku z ogłoszeniem roku 2010 Rokiem Bioróżnorodności powinniśmy mieć to na szczególnej uwadze.