Czas na jagody!

Święty Jan niesie jagód dzban. To stare polskie przysłowie wyznacza datę pierwszych zbiorów jagód. Porzekadło sugeruje, iż na pierwsze zbiory borówek powinniśmy się udać w okolicach 24 czerwca.

Porzekadło sugeruje, iż na pierwsze zbiory borówek powinniśmy się udać w okolicach 24 czerwca. Krzewinka borówki czarnej kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty są zapylane przez owady. Czas od zapylenia do pełnej dojrzałości owocu wynosi ok. 2 miesiące. Jest to roślina kwasolubna, dlatego tez znajdziemy ją w borach sosnowych, innych lasach iglastych, dąbrowach, buczynach i na wrzosowiskach. Borówki swój najobfitszy okres owocowania mają w lipcu, ale utrzymują się aż do września. Ich krzaczki osiągają od 15 do 50 centymetrów wysokości i są pokryte drobnymi listkami. Owoce są bogate w sole mineralne, kwasy organiczne, pektyny czy witaminę C. Najcenniejszym składnikiem są barwniki zaliczane do flawonoidów – antocyjany. Mają one silne działanie przeciwzapalne, zapobiegające powstawaniu zakrzepów i zmniejszające przepuszczalność naczyń krwionośnych, obniżają również poziom cukru we krwi, działają antyoksydacyjne oraz pobudzają produkcje barwnika występującego w siatkówce.

Leśny lek
Udowodniono, że owoce borówki mogą być wykorzystywane przy wielu schorzeniach. Prawdopodobnie są jednym z najstarszych leków przeciwbiegunkowych. Polecał je już Dioskurides (I w. p.n.e.). Borówki są używane do wytwarzania leków stosowanych w zaburzeniach wzroku. Korzystnie wpływają w przypadku zwyrodnienia plamki i zaćmy. Ale to nie wszystko! Właściwości prozdrowotne posiadają również liście tej rośliny, znalazły one przy zapaleniach dróg moczowych oraz cukrzycy. Według naukowców miska czarnych jagód poprawia pamięć i koncentrację aż na 5 godzin!

Z perspektywy owada
Podczas wyprawy na jagodobranie warto zwrócić uwagę nie tylko na mięsiste i okrągłe owoce borówki. Warto się rozejrzeć i spróbować spojrzeć na las z perspektywy jego najmniejszych mieszkańców – owadów. Oprócz żuków leśnych, pająków i motyli w sąsiedztwie borówki czarnej spotkamy mrówki. Nie należy się ich bać, a w razie jakichkolwiek obaw wystarczy poszukać miejsca, gdzie ich nie ma. Nie rozdeptujmy owadów – wystarczy spokojnie je strzepać z ubrania. Mrówki to bardzo ważni mieszkańcy lasu. Są drapieżnikami, które, by wykarmić larwy, zabijają drobne owady, w tym szkodniki leśne, i dlatego objęte są ochroną. Jeśli będziemy odpowiednio cicho, może uda nam się zobaczyć również tych większych mieszkańców lasu.

Z perspektywy łasucha
Mimo iż owoce borówki już podczas pobytu w lesie kusza niezwykłym aromatem pod żadnym pozorem nie należy ich jeść prosto z krzaczka. Jedzenie nieumytych jagód może doprowadzić do zarażenia się groźną chorobą – bąblowicą. Nie znaczy to, że w ogóle nie powinniśmy zbierać jagód. Po prostu trzeba bardzo dokładnie myć owoce przed ich zjedzeniem.
Przed wybraniem się do lasu należy również pamiętać o kilku ważnych zasadach dotyczących tego jak dokonywać zbioru, aby nie zniszczyć krzewinek borówki, ani ich siedliska.

Kilka zasad przykładnego jagodziarza:
• Jagody zbieraj zawsze ręcznie, nigdy za pomocą urządzeń wyczesujących owoce z krzewinek. Zabrania tego polskie prawo.
• Nie wyrywaj krzewinek i nie rozgarniaj ściółki.
• Owoce jedz dopiero po dokładnym umyciu, zdarza się bowiem, że na jagodach znajdują się jaja tasiemca bąblowca, wywołującego groźną chorobę – bąblowicę.
• Jagód nie zbieraj w rezerwatach ani w miejscach objętych stałym i okresowym zakazem wstępu.
• Nie wybieraj się na jagody ze swoim pupilem. Utrzymanie go na smyczy przez cały czas będzie bardzo trudne, puszczenie zaś wolno zagrażać może zwierzętom mieszkającym w lesie.
• Nie rozpalaj ognia w lesie. Nie śmieć.

fot. Alina Zienowicz, Wikimedia Commons